Çocuğunuzun konuşması akıcılığını kaybettiyse kekeme olabilir. Peki, bu geçici mi? Çocuğunuzun kekeme olduğunu nasıl anlarsınız? Özel bir eğitim alması gerekir mi? Çocuk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. M. Kayhan Bahalı, “22 Ekim Dünya Kekemelik Günü” öncesinde çocuklarda kekemelik ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda Kekemelik Nedir?
Kekemelik, çocukluk dönemine özgü bir konuşma akıcılığı bozukluğudur. Çocuk, konuşmanın akışını, hızını ve ritmini etkileyebilecek tekrarlar, uzatmalar, duraklamalar, bölmeler ve eklemeler nedeniyle akıcı bir şekilde konuşmakta zorluk çeker. Konuşma akıcılığındaki bu bozukluklara fiziksel gerilim, olumsuz tepkiler, konuşmaktan kaçınma gibi durumlar eşlik edebilir. Kekeme olan çocuklar için konuşma ve anlaşılma ile ilgili gün içinde güçlük yaşanabilir bu da çocuğu stresli hale getirebilir.
Kekemeliğin kesin nedeni bilinmemekle birlikte yapılan çalışmalarda genetik yatkınlık olabileceği ortaya çıkıyor. Kekemeliği olan çocukların birinci dereceden biyolojik akrabalarında kekemelik görülme riski genel topluma göre 3 kat daha fazladır.
Kekemelik Belirtileri
- Kekemelik, konuşmada akış, ritim ve hız sorunlara neden olur.
- Kekeme bir çocuk, sesleri, heceleri ve kelimeleri tekrarlayabilir.
- Bir sözcüğü söylerken takılabilir ve konuşmaya ara verebilir.
- Sorunlu sözcükleri kullanmamak için yerine başka sözcükler kullanabilir.
- Sözcükleri büyük bir fiziksel gerginlikle çıkarabilir.
- Konuşması beklenilen zamanlarda konuşmaktan kaçınabilir.
- Söylemek istediğini unutmuş gibi davranabilir.
- Kekelemeyi gizlemek için ağzını kapatma, öksürme veya esneme hareketleri yapabilir.
- Kekemeliği olan çocuklarda, konuşma sorununa yönelik korku, endişe, kaygı, öfke ve utanç da oldukça yaygın görülür.
- Konuşma bozukluklarına göz kırpma, tikler, dudakların ya da yüzün titremesi, baş sallama ve yumruk sıkma gibi çeşitli hareketler eşlik edebilir.
Akran Zorbalığına Maruz Kalabilir
Kekemeliği olan çocukların yaklaşık yüzde 90’ı, 6 yaşından önce bunu yapmaya başlar. Sinsi bir şekilde ya da aniden başlayabilir. Çocuk konuşmadaki bozulmaların farkında olabilir. Çocukların yüzde 65-85’i kekemeliği atlatabilirken 8 yaşındaki derecesinde ergenlik ve sonrasındaki dönemde iyileşme gözlenir. Kekemelik okul, akran ilişkileri ve sosyal etkileşimleri olumsuz etkileyebilir. Hatta kekeleyen çocuklar zorbalığa maruz kalabilirler. Kekemelik çocuğun yaşam kalitesini düşürebilir. Tüm bunlara ikincil olarak çocuklarda kaygı ve depresyon gibi duygusal bozukluklar da gelişebilir.
Kekemeliğin Tedavisi Mümkün
Kekemelikte erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Kekeleyen çocuk kendini yeterince ifade edemediği için okul ve sosyal faaliyetlerde yaşıtlarının gerisinde kalabilir. Arkadaşlık geliştirirken sorunlar yaşayabilir ve hatta kötü muameleye maruz kalabilir. Tüm bunlar çocuk için travmatik erken yaşam deneyimleri olabilir. Kekemelik bir çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı tarafından teşhis edilebilir. Teşhis için çoğu kez klinik muayene ve aile görüşmesi yeterli olacaktır.
Terapide amaç kekeleyen çocuğa konuşmayı gün boyu yönetmesine yardımcı olacak beceriler kazandırmaktır. Aile, bakıcılar ve öğretmenler ile kekemelik ve nasıl yardım edileceği konusunda psiko-eğitimsel danışmanlık verilmesi tedavi sürecinin önemli bir tamamlayıcısı olarak sunulur.
